Ziekteverzuim is een direct risico voor je bedrijf. Zeker als je te maken hebt met hoger verzuim of geen grip hebt op de oorzaken ervan. Een afwezige werknemer kost je als werkgever honderden euro’s per dag en levert problemen op met de planning en de uitvoering van het werk. Ook voor de werknemer zelf brengt ziekte risico’s met zich mee. Zo is er het risico op langdurige uitval of het niet meer terugkomen op het ‘oude niveau’, wanneer klachten niet goed worden opgelost.
Op deze pagina ontdek je wat de oorzaken zijn van verzuim, hoe je het verzuimpercentage binnen je bedrijf berekent en wat je kunt doen om verzuim tegen te gaan. De tools en tips op deze pagina helpen je om je organisatie beter voor te bereiden op het managen van ziekteverzuim.
Wat is verzuim?
Er is sprake van ziekteverzuim wanneer iemand vanwege ziekte of een gebrek (denk aan psychische gesteldheid of een gebroken been) niet in staat is om het eigen werk of andere passende werkzaamheden uit te voeren. In principe geldt dat een medewerker die zich ziek meldt, de verplichtingen uit zijn of haar arbeidsovereenkomst niet kan nakomen. Daarom is het belangrijk dat er een goed gesprek met de werkgever plaatsvindt over wat de medewerker nog wel kan doen, of er met aanpassingen wel van (volledige of gedeeltelijke) inzetbaarheid sprake is en er goede afspraken worden gemaakt over re-integratie.
Wat zijn de oorzaken van ziekteverzuim?
Wanneer we over ziekteverzuim praten, maken we onderscheid tussen kortdurend en langdurend verzuim. Veelvoorkomende oorzaken van kortdurend verzuim, vind je in de lijst hieronder:
- fragiele lichamelijke conditie, zoals verkoudheid, griep of koorts
- psychische stress vanwege onvrede over werk of inkomen
- ziekte vanwege een te hoge werkdruk
- ziekte vanwege onvrede omtrent de relatie met werkgever of collega’s
- ziekte vanwege problemen in de privésfeer
Verreweg de meest voorkomende oorzaken van kortdurend verzuim zijn lichamelijke aandoeningen van tijdelijke aard of een kortdurende disbalans in belastbaarheid en belasting van de medewerker, waardoor deze kortdurend moet herstellen.
We spreken van langdurend verzuim wanneer het verzuim langer dan zes weken duurt. In dat geval moet door de bedrijfsarts in de zesde week van het verzuim een probleemanalyse worden opgesteld, die de basis vormt van het plan van aanpak dat de medewerker samen met de werkgever, uiterlijk in de achtste week van verzuim moet opstellen. In dit PvA worden de re-integratie-afspraken tussen werknemer en werkgever vastgelegd.
Ziekteverzuim terugdringen: een stappenplan
Om ziekteverzuim tegen te gaan, is verzuimmanagement een belangrijke eerste stap. Deze term duidt op het opstellen van een beleid waarmee je ziekteverzuim op verantwoorde en veilige wijze voorkomt en vermindert. Dit bereik je niet door werknemers onder druk te zetten om naar hun werk te komen wanneer ze ziek zijn, maar door hen te helpen en te ondersteunen in het voorkomen van verzuim en in hun herstel.
In dit artikel focussen we ons echter uitsluitend op verzuimmanagement met als doel ziekteverzuim terug te dringen en te voorkomen.
Waarom is verzuimmanagement belangrijk?
Verzuimmanagement is om meerdere redenen belangrijk. Niet alleen omdat dit je bedrijf of je team helpt om bij te dragen aan een gezonde, veilige en prettige werkomgeving, maar ook omdat hier wettelijke regels en richtlijnen voor zijn waaraan je je als bedrijf moet houden.
1. Wet verbetering poortwachter (Wvp)
Volgens de Wet verbetering poortwachter is het vereist om je zaken goed op orde te hebben wanneer je werknemer verzuimt als gevolg van ziekte of gebrek. In de Wvp is alles geregeld om de medewerker duurzaam te laten re-integreren in eigen werk, een andere functie bij dezelfde werkgever of, in het uiterste geval, re-integratie in een functie bij een andere werkgever.
2. Loondoorbetaling
Om de loondoorbetaling bij ziekte te berekenen, moet je eerst weten hoe lang iemand al afwezig is. Met een goed verzuimmanagement houd je de verzuimperiode van je zieke werknemer goed bij en weet je wat de gevolgen hiervan zijn.
Dit is belangrijk omdat de loondoorbetaling na langdurige ziekte kan wijzigen. Na één jaar ziekte kan het salaris bijvoorbeeld veranderen en na twee jaar vervalt zelfs het recht van de werknemer op loondoorbetaling. Ook kan een werknemer vlak na betermelding opnieuw ziek worden, waardoor de verzuimperiodes bij elkaar worden opgeteld. Dit wordt ook wel samengesteld verzuim genoemd.
3. Kortdurend verzuim beperken
Met een goed verzuimmanagement help je verzuim binnen je organisatie te beperken. Zo kun je een verzuimgesprek inplannen met werknemers die meerdere malen per jaar kortdurend ziek zijn. Tijdens dit gesprek zoek je samen naar een oplossing om toekomstig verzuim te beperken.
4. Verzuimcijfers analyseren
Door een professioneel verzuimmanagement op te stellen, krijg je meer inzicht in de stuurbaarheid van je verzuim: het verzuimpercentage, de frequentie van het verzuim en de duur hiervan. Dit helpt je om de kosten van verzekeringen te berekenen en om te meten of het terugdringen van verzuim binnen de organisatie effect heeft. Voor het analyseren van verzuimcijfers kun je de volgende berekeningen toepassen:
Stap 1. Bereken het verzuimpercentage
Wil je een beter beeld krijgen van ziekteverzuim op de werkvloer? Dan kun je middels een formule het verzuimpercentage binnen je bedrijf berekenen. Dankzij het berekenen van een verzuimpercentage, krijg je een goed beeld van het aantal zieken per honderd werknemers. Je meet dit percentage altijd over een vooraf bepaalde periode. Bijvoorbeeld een maand, kwartaal of jaar.
Het berekenen van het verzuimpercentage is heel eenvoudig. Je berekent dit door het aantal verzuimde kalenderdagen te delen door het aantal beschikbare kalenderdagen van alle werknemers samen. De uitkomst hiervan vermenigvuldig je vervolgens met 100. Dat ziet er zo uit:
Verzuimpercentage = aantal verzuimde kalenderdagen in de periode / aantal medewerkers x aantal kalenderdagen in de periode x 100%
Stap 2. Bereken de meldingsfrequentie
In aanvulling op het verzuimpercentage, kun je de meldingsfrequentie meten. Je ontdekt hierdoor wat het gemiddelde aantal ziekmeldingen is in een bepaalde periode. Het berekenen van de meldingsfrequentie werkt als volgt:
Meldingsfrequentie = aantal ziekmeldingen in de periode / aantal medewerkers in de periode x aantal kalenderdagen in het jaar / aantal kalenderdagen in de periode
Stap 3. Bereken de gemiddelde ziekteduur
In aanvulling op het verzuimpercentage en de meldingsfrequentie, is het raadzaam om ook de gemiddelde ziekteduur te berekenen. Dit bereken je met de volgende formule:
Gemiddelde ziekteduur = aantal ziektedagen van in een periode afgeronde verzuimgevallen / aantal in periode afgeronde verzuimgevallen
Door het verzuimpercentage, de meldingsfrequentie en de gemiddelde ziekteduur te berekenen, krijg je een goed beeld van de cijfers omtrent ziekteverzuim binnen je bedrijf. Je kunt deze cijfers gebruiken om diepgaander inzicht te krijgen in ziekteverzuim en om aan te sturen op het terugdringen en voorkomen hiervan.
Stap 4. Onderzoek de verzuimdrempel
Elke werknemer kent weer een andere drempel om te verzuimen vanwege ziekte. Sommige werknemers melden zich al ziek als ze een beetje verkouden zijn, terwijl anderen zelfs met een stevige griep nog het liefst naar het werk komen. Voor sommige werknemers ligt de verzuimdrempel dus erg laag, terwijl die voor anderen juist heel hoog ligt.
Mensen met een hoge verzuimdrempel, dienen soms tegen zichzelf in bescherming te worden genomen. Door naar je werk te gaan terwijl je je stevig ziek voelt, kun je jezelf immers meer schade toebrengen dan wanneer je een paar dagen in bed blijft om uit te zieken. Het kan tevens leiden tot hernieuwde uitval of tot langdurige ziekte.
Mensen met een lage verzuimdrempel, hebben er juist baat bij om gemotiveerd te worden om door te werken. Een lichte verkoudheid is immers geen reden om thuis te blijven en door in het werkritme te blijven, is de kans op snel herstel vaak een stuk groter.
Als leidinggevende is het belangrijk om een goed beeld te hebben van de verzuimdrempel binnen je organisatie. Dit geldt vooral wanneer de verzuimdrempel onder veel werknemers laag is. Een lage verzuimdrempel zorgt voor meer ziekteverzuim en dat levert je bedrijf verlies op in geld, productiviteit en continuïteit. Gelukkig zijn er diverse manieren om de verzuimdrempel binnen je organisatie op verantwoorde wijze te verhogen. Daarover lees je hieronder meer.
Wat is de rol van de leidinggevende bij verzuim?
Als leidinggevende draag je grote verantwoordelijk wanneer het op verzuim neerkomt. Je hebt als doel om verzuim terug te dringen en te voorkomen. Dat bereik je door gezonde werkomstandigheden te creëren voor je personeel:
- Zorg voor een gezonde balans tussen werk en privé
- Voorkom dat de werkdruk onder je personeel te hoog wordt
- Biedt je personeel een veilige bedrijfscultuur waarin iedereen zichzelf kan zijn
- Plan regelmatig een goed gesprek in met je werknemers
- Zorg dat je deur altijd openstaat wanneer er vragen zijn
- Stel een professioneel verzuimbeleid/verzuimmanagement op
- Zorg dat de werkplek veilig en prettig is
- Investeer in goede voorzieningen, zoals een sportschoolabonnement op kosten van de zaak en fruit of gezonde lunches op de werkvloer
Wanneer je je best doet om je werknemers een gezonde werkplek te bieden waarin ruimte is voor openheid, eerlijkheid en een goed gesprek, is de kans op verzuim een stuk kleiner. En er is er toch sprake van verzuim? Dan helpt een goed verzuimmanagement je om de zieke werknemer te ondersteunen tijdens zijn of haar herstel.
Lees in aanvulling hierop ook het volledige artikel over de rol van leidinggevenden bij verzuim.
Hulp nodig bij verzuimmanagement?
CEREO helpt leidinggevenden om meer grip te krijgen op de ontwikkeling van professionals op de werkvloer. Bij ons staat de menselijk maat centraal en we helpen je op persoonlijke en pragmatische wijze om een gedegen verzuimbeleid op te stellen en je personeel een veilige en gezonde werkplek te bieden.
Wil je daar meer over weten? Neem dan contact op voor een vrijblijvend adviesgesprek. We vertellen je graag meer over de voordelen van goed verzuimmanagement en over de manieren waarop je ziekteverzuim kunt terugdringen en voorkomen.